Expeditio

Okrugli sto o stanju Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora održan je u petak 14. februara 2020. godine od 11:00 do 14:00 h u sali Centra za nevladine organizacije u Kotoru. Cilj ovog okruglog stola koji je organizovala nevladina organizacija EXPEDITIO bio je da se doprinese javnom dijalogu na temu stanja i statusa Područja Kotora na Listi Svjetske baštine i da se sagledaju neophodni koraci za izlazak iz trenutne situacije, kako bi se dugoročno obezbjedila zaštita izuzetne univerzalne vrijednosti Područja Kotora.

Na okrugli sto su pozvani ključni akteri vezani za zaštitu, planiranje i upravljanje Područjem Kotora, predstavnici relevantnih institucija i organizacije na opštinskom i državnom nivou. Okruglom stolu je prisustvovalo 18 učesnika, uključujući predstavnike/ce: Ministarstva kulture, Crnogorske nacionalne komisije za UNESCO, Opštine Kotor (Sekretarijata za zaštitu prirodne i kulturne baštine i Sekretarijata za urbanizam, građevinarstvo i prostorno planiranje), Uprave za zaštitu kulturnih dobara - područna jedinica Kotor, Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom, NVO Društvo prijatelja bokeške baštine kao i eksperti/kinje iz oblasti arhitekture, prostornog planiranja i zaštite kulturne baštine. Okruglom stolu su prisustvovali i predstavnici medija.

Na početku okruglog stola predstavnici EXPEDITIO su dali uvodne informacije sa osvrtom na:
- Osnove upisa i vrijednosti Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora na Listu Svjetske baštine
- Probleme vezane za prekomjernu i nekontrolisanu urbanizaciju, koji su prisutni još od 2003. godine
- Trenutno stanje na Području Kotora, sa fokusom na naselje Dobrota
- Preporuke Zajedničke reaktivne monitoring misije Centra za Svjetsku baštinu UNESCO-a/ICOMOS-a iz 2018.
- Odluke Komiteta za Svjetsku baštinu sa 43. zasijedanja 2019.
- Ključne teme (PUP, moratorijum, Savjet za upravljanje Područjem Kotora, revizija Menadžment plana, sistem zaštite)
Uvodnu prezentaciju možete pogledati ovdje.

Nakon toga predstavnici ključnih institucija su dali osvrt na aktivnosti koje su sprovedene u posljednjem periodu vezano za Područje Kotora. Posebno značajno je bilo izlaganje Generalne sekretarke Crnogorske nacionalne komisije za UNESCO, koja je predstavila Izvještaj o stanju očuvanosti Područja Kotora koji je predat Centru za Svjetsku baštinu 1. februara 2020. Predati izvještaj na engleskom jeziku je postavljen na UNESCO-vom sajtu i možete ga pogledati ovdje. Takođe, o sprovedenim i planiranim aktivnostima vezano za Područje Kotora govorili su predstavnici Opštine Kotor i Ministarstva kulture.

Nakon toga uslijedila je diskusija sa svim učesnicima o temama koje su prepoznate kao značajne za Područje Kotora.
Poseban fokus je bio na slijedećim temama:
- Trenutno stanje na Području Kotora, moratorijum koji je formalno na snazi od 2017. godine ali koji se ne sprovodi dosljedno
- Planiranje u okviru Područja Kotora, trenutno stanje vezano za izradu Prostorno urbanističkog plana Opštine Kotor
- Sistem upravljanja, posebno stanje vezano za Savjet za upravljanje Područjem Kotora, njegovo funkcionisanje i probleme sa razrješenjem članova Savjeta
- Proces revizije Menadžment plana i značaj tog procesa kao i samog dokumenta za upravljanje Područjem Kotora, prilika da se proces revizije Menadžment plana iskoristi kao platforma za saradnju svih aktera i za preispitivanje modela upravljanja Područjem Kotora
- Funkcionisanje tj. nefunkcionisanje sistema zaštite na Području Kotora o kojem su bili različiti stavovi predstavnika državnog sektora sa jedne strane i nevladinog sektora i prisutnih eksperata sa druge strane.

Trenutno su u procesu izrade tri ključna dokumenta za Područje Kotora: Prostorno-urnabistički plan Opštine Kotor, revizija Menadžment plana i donošenje Strateškog plana razvoja opštine Kotor. U pitanju su dokumenta koja bi trebala biti osnov za zaštitu i razvoj ovog područja. Sa okruglog stola se apeluje na donosioce odluka da se svi ti procesi sinhronizuju, da se na transparentan i participativan način uključe svi akteri u svim fazama izrade ovih dokumenata. Posebno je bitno da se proces revizije Menaždment plana Područja Kotora sprovede prema međunarodno prihvaćenim standardima i procedurama, jer preporuke UNESCO/ICOMOS reaktivne monitoring misije upravo ukazuju na značaj tog plana za dalji razvoj i zaštitu ovog područja.

Veoma je bitno je da sva zainteresovana javnost u buduće bude upoznata i uključena u sve faze procesa vezano za očuvanje statusa Područja Kotora na Listi Svjetske baštine i da bude upoznata na koji način se sprovode preporuke UNESCO/ICOMOS reaktivne mointoring misije i odluke Komiteta za Svjetsku baštinu.

Veoma značajan okvir za sve dalje procese na Području Kotora predstavljaju Preporuke UNESCO/ICOMOS reaktivne mointoring misije koja je, zbog zabrinjavajućeg stanja u kojem se Područje Kotora nalazi, boravila u Kotoru u novembru 2018. godine. UNESCO-v Komitet za Svjetsku baštinu u odlukama sa posljednjeg zasijedanja, održanog u Bakuu u junu 2019. godine, poziva Crnu Goru, državu potpisnicu Konvencije o zaštiti svjetske kulturne i prirodne baštine, da između ostalog u potpunosti sprovede sve preporuke reaktivne monitoring misije iz 2018. godine. Preporuke UNESCO/ICOMOS reaktivne mointoring misije na našem jeziku možete učitati ovdje, dok kompletan izvještaj na engleskom jeziku možete pogledati na UNESCO-vom sajtu ovdje, dok prevod preporuka možete učitati ovdje.

Prilozi o održanom okruglom stolu objavljeni su u medijima, na Radio Kotoru i dnevnom listu Pobjeda. Prilog sa Radio Kotora možete pogledati ovdje, a prilog u Pobjedi ovdje.

Okrugli sto se organizovao uz podršku Evropske unije posredstvom Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori i dio je projekta „Aktivni građani za bolju Crnu Goru – Ka vladavini prava i održivom razvoju Crne Gore“, koji implementira NVO „Mreža za afirmaciju nevladinog sektora“ (MANS) u saradnji sa NVO “Crnogorsko društvo ekologa“, NVO „Green Home“, NVO CIZIP i NVO EXPEDITIO.